RECENSIE: Musical ‘Je Anne’ over het leven van Anne Frank is indrukwekkend in al haar soberheid
Het verhaal over de dagboeken van Anne Frank en haar tijd in het Achterhuis zijn wereldberoemd en de afloop kent iedereen. In de musical ‘Je Anne’ vormen liedjes en dagboekfragmenten een rode draad door de vertelling van de complete onderduikperiode. Anders dan in eerdere vertellingen, films en theaterstukken vertelt deze voorstelling het feitelijke verhaal van de onderduikers zonder dat dit op enige wijze gedramatiseerd, aangevuld of aangepast is. Donderdagavond was ‘Je Anne’ te zien bij Zeelandtheaters in de Schouwburg Middelburg.
Hans Puik 04-04-23
'Lieve Kitty, ik ben 13 jaar oud', dat zijn de openingswoorden. 'Ik vertrouw jou dingen toe die ik tegen niemand durf te zeggen', zingt de hoofdpersoon vervolgens. En meteen zit je als toeschouwer volledig in de voorstelling. Alles om je heen verdwijnt, anderhalf uur ademloos kijken naar een indrukwekkend stuk.
Ik ontkom er niet aan te beginnen met het benoemen van de rol van Anne, fenomenaal gespeeld door de talentvolle actrice Silvana Rocha. Ze is pas 23 jaar, geboren in Eindhoven en afgestudeerd aan de Fontys Academy of Arts in Tilburg. Tijdens een workshop in haar studietijd ontmoette ze de Vlaamse regisseur Frank van Laecke. Terwijl ze samen aan een liedje werkten nam Van Laecke het besluit om Silvana uit te kiezen voor de rol van Anne Frank. Een keuze die geweldig uitpakt. Zo geloofwaardig, ieder woord dat ze spreekt en zingt. En ook het feit dat ze iemand speelt die in het echt ongeveer 10 jaar jonger was, is uiterst knap gedaan.
In een voorstelling die doordrenkt is van hoop, verdriet en pijn zorgt Anne bovendien voor lucht en voor lichtere momenten. Ze is niet kapot te krijgen, een rasoptimist met oneindige levenslust. Haar pen en haar papier zijn haar veilige haven tijdens de periode van gevangenschap. Ze kan alles van zich afschrijven en haar fantasieën zijn in vele gevallen beter dan de werkelijkheid.
Er is in het verhaal zelfs ruimte voor verliefdheid, die van Anne en Peter van Pels. Peter is het type 'nerd', even stug als onhandig. En toch valt Anne op hem, misschien omdat haar keuzes wat jonge mannen betreft niet al te breed zijn. Anne daarentegen is een spring in het veld. Iemand met ontelbare verlangens. Het lied dat Anne samen met haar moeder zingt 'Ze zal me nooit begrijpen' - over de afstand tussen moeder en dochter - is een van de momenten waar het publiek geraakt wordt. Maar zo zijn er nog veel meer.
Nog even kort het oorlogsverhaal schetsen. Op 6 juli 1942 doken Otto en Edith Frank samen met hun dochters Margot (16) en Anne (13) onder in de opslagruimtes achter het kantoorpand van Otto’s bedrijf aan de Prinsengracht 263. Het echtpaar Van Pels (door Anne in haar dagboeken ‘Van Daan’ genoemd) en hun zoon Peter voegden zich al snel bij hen, later gevolgd door tandarts Fritz Pfeffer (Albert Dussel). De acht onderduikers verbleven op hun schuilplek – door Anne omgedoopt tot ‘het Achterhuis’ – tot hun ontdekking op 4 augustus 1944.
De voorstelling ‘Je Anne’ vertelt wat zich afspeelde in het Achterhuis in deze twee jaren. De vele moeilijke momenten, de spanning en onzekerheden, maar ook de onderlinge warmte en momentjes van hoop worden belicht. Centraal staan het persoonlijke verhaal van Anne en de dagboeken waarin ze dit neerschreef. Ze geven een intiem kijkje in de gevoelens, ontwikkelingen en (on)zekerheden van het jonge meisje dat ondanks alles altijd optimistisch wist te blijven. De verhalen in haar dagboeken ondertekende ze steevast met ‘Je Anne’.
Integer en aanrijpend zijn de eerste woorden die naar boven komen na het zien van deze musical. Alleen al het decor is sober en indrukwekkend. Misschien is dat wel de juiste definitie voor de complete avond: Indrukwekkend in al haar soberheid. Alle karakters in het Achterhuis zijn onrustig en bedachtzaam. Iedere dag begint meer en meer op de vorige te lijken. De muziek van Michael Cohen is ook intens. Maar tegelijkertijd is de zang van zo'n hoog niveau dat vrijwel ieder lied weet te ontroeren. Zeker de momenten dat alle acteurs en actrices samen zingen komen enorm binnen. Over de cast gesproken, die bestaat naast Silvana Rocha verder uit: Chris Tates (Otto Frank), Marleen van der Loo (Edith Frank), Floor Brüggenwirth (Margot), Wim van den Driessche (Hermann van Pels), Mariska van Kolck (Auguste van Pels), Sem Konijn (Peter van Pels) en Jasper Kerkhof (Fritz Pfeffer).
Als toeschouwer leef je mee met de spanning van de onderduikers. Daar zorgen met name de momenten van stilte voor. Als er ongewone geluiden opgemerkt worden, mag niemand meer iets van zich laten horen. Het publiek houdt net zo goed haar adem in. Bang om iemand te verraden. Het toont weer aan dat de kracht van stilte op toneel een hele sterke kracht is. Het zijn juist de momenten waarbij niet gesproken wordt die nog indringender zijn dan alle anderen.
Mocht je de voorstelling afgelopen periode niet gezien hebben, is het zeker een aanrader om binnenkort te gaan kijken. Het was – naar mijn mening – storend geweest als er een boel opsmuk aan de voorstelling was toegevoegd, maar dat is gelukkig niet het geval. Juist door de soberheid wordt het een prachtige weergave van hoe Anne Frank en haar mede ‘schuilers’ de periode in het Achterhuis hebben beleefd. De onzekerheid, maar ook het ongemakkelijke van een lange periode op elkaars lip zitten. Ieder met zijn eigen gewoontes en wensen. Het einde is diep triest, zeven van de acht onderduikers komt te overlijden. Het doet mij stilstaan bij de vrijheden die ik heb. Ik mag hardop nadenken over toekomstplannen, terwijl voor Anne de toekomst niet verder ging dan het nu. Dat 'Je Anne' om een waargebeurd verhaal gaat, maakt het besef alleen maar groter.
